Voor 28 februari stond de première van SORRY gepland, een voorstelling over excuses maken, spijt hebben en sorry zeggen. Het is namelijk iets van ons allemaal. Iedereen doet het wel eens, te pas en te onpas, gemeend, uit angst of gewoonte. Ondanks dat de theaters voorlopig gesloten blijven en het daardoor onduidelijk is wanneer de voorstelling door het land te zien is, besteedt BonteHond vooralsnog maar al te graag aandacht aan dit belangrijke thema. Want hoe gaat het BonteHond team eigenlijk zelf om met excuses en pardon?
Van alles komt aan bod, van de favoriete sorry-nummers tot welk type sorry-zegger en van spijtbetuigingen tot ontwikkelingen binnen de wereld van excuses maken. Lees snel verder voor een voorproefje van de thematiek van de voorstelling SORRY en hopelijk kunnen we jullie binnenkort in het theater ontvangen.
KIDD medewerker Fiona Kelatow over de voorstelling SORRY: “Het is zo’n spannend onderwerp, je kan met het gegeven sorry zo veel kanten op gaan. Veel mensen gebruiken het woord met regelmaat, waardoor de waarde verloren gaat. Daarom is het zo belangrijk dat mensen dit zien en bewuster worden van waar je sorry voor zegt en waarvoor niet. Dat het de wereld een klein beetje verbeterd.
Door stil te staan bij dit thema is het mij opgevallen dat ik voor kleine dingen zonder moeite sorry zeg. Het wordt pas ingewikkeld wanneer je ergens serieus je excuses voor moet aanbieden. Het is niet per se eng om te doen maar toch merk ik bij mezelf totale ongemak door mijn lichaam. Daar word ik vervolgens heel lacherig van en voor ik het weet heb ik al excuses aangeboden voor het lachen. En dat terwijl ik daarvoor het woord sorry nauwelijks over mijn lippen kreeg. Ofwel, oprecht sorry zeggen voor een ernstige situatie is heel lastig en ongemakkelijk. Ik geloof dat heel veel anderen dit ook ervaren.”
Volgens zakelijk directeur Liselotte Bos is spijt hebben onlosmakelijk verbonden aan schuldgevoel. “Zo voel ik mij nog steeds schuldig over dat ik als 6-jarig meisje de poes van de trap duwde (die op z’n pootjes terecht kwam). Ik heb nooit sorry gezegd.
Sorry zeggen is er overigens in allerlei vormen en maten. Sinds corona lijkt dit te zijn uitgebreid. Bij niezen of hoesten in openbare ruimtes roep je heel hard ‘sorry geen corona hoor!’, maar ook andersom als iemand anders te dicht op je staat bijvoorbeeld, gebruik je sorry meer als ‘hallo!’ zo van ‘sorry wat doe jij nou?’”
Ook zakelijk assistent Sophia Visser vindt dat er vaker sorry wordt gezegd sinds 2020. “Dit komt denk ik voort uit ongemak en het wennen aan de nieuwe normen en waarden. ‘Sorry dat ik nies, sorry dat ik niet langs kan komen, sorry dat ik te dichtbij sta’.
Daarnaast wordt het gegeven sorry beïnvloedt door cultuur. Het is bijvoorbeeld typisch Amerikaans om sorry te zeggen als iemand iets naars is overkomen. Ook al heb je daar helemaal geen invloed op gehad. Best gek dacht ik eerst, totdat je iemand in je omgeving hebt die dat doet. Zoiets neem je heel snel onbewust over. Zo dus ook bij mij, deze sorry is inmiddels niet meer weg te denken uit mijn sorry repertoire.”
Volgens educatie medewerker Sandy Pieterse zijn er veel verschillende type sorry-zeggers. “Zelf ben ik absoluut de -sorry-dat-ik-besta sorry-zegger. Ofwel, iemand die heel snel sorry zegt vanwege een hoog verantwoordelijkheidsgevoel. Ik voel mij snel bezwaard of opgelaten en betrap mijzelf er wel eens op dat ik mijn excuses aanbied voor dingen waar ik niet eens direct wat mee te maken hebben, en zeg dus zelfs sorry voor een ander. Door de schuld op mij te nemen voelt het alsof ik het ongemak weghaal.
Zo heb je ook nog sorry-zeggers aan de andere kant van het spectrum. Bijvoorbeeld de 'ik-zeg-sorry-want-dan-kom-ik-overal-mee-weg' sorry-zegger. Johan Hoogeboom schreef hier een heel gevat nummer over: Als je Maar Sorry Zegt. Hilarisch met een tintje hysterie, maar oh zo raak!”
Productieleider Sanne heeft niet zo veel met sorry zeggen en volgens haar de meeste mensen ook niet. "Mensen zeggen maar heel weinig echt sorry denk ik. Op de momenten dat het echt nodig is dan hé. Je moet je kwetsbaar openstellen en dat vinden veel mensen moeilijk. Dan doen ze het maar liever helemaal niet.
Persoonlijk gebruik ik het woord wel om op een vriendelijke manier aan te geven dat ik het ergens niet mee eens ben; 'sorry, maa rik denk er anders over'. Ik gebruik het niet snel bij het maken van excuses, omdat ik vind dat je het wel echt moet menen als het daarvoor gebruikt. En er dan dus ook wel echt een reden voor moet zijn, die is er gelukkig niet vaak."
Publiciteit medewerker Lisa over spijt hebben: “Over het algemeen heb ik niet zo veel spijt. Het brengt je niet zo veel, het houd je vast aan iets wat je vaak niet meer kan veranderen.
Als ik dan spijt heb, is het van dingen die ik niet heb gedaan. Het motto; ‘je kunt beter spijt hebben van de dingen die je wel hebt gedaan dan dingen die je niet hebt gedaan’ kan ik mij dan ook in vinden, uiteraard tot op zekere hoogte, er zijn gewoon dingen die je niet moet doen natuurlijk.”
Productleider Nikita weigerde ooit haar excuses aan de juf aan te bieden. "Het was onterecht in mijn ogen en het woord misbruiken wilde ik niet. Ik moest nablijven, mijn moeder moest zelfs langskomen. Nadat ik had uitgelegd dat ik alleen mijn excuses aanbied als ik het meen, gaf de juf toe dat ze het bewonderenswaardig vond dat ik zo stellig hierin was. Dit geldt overigens nog steeds, ik ben een oprechte sorry-zegger."
KIDD projectcoördinator Anne associeert sorry met het programma Het Spijt Me. “Vroeger keek ik naar het programma Het Spijt Me, gepresenteerd door Caroline Tensen. Met vriendinnen gingen we hele uitzendingen naspelen. Dat namen we zelfs op met mijn vaders handcamera. De voordeur scène was favoriet.
Zelf gebruik ik het woord nauwelijks, niet dat ik nooit wat verkeerd doe hoor. Ik ga liever in gesprek zonder specifiek het woord te gebruiken. Online wordt er wel heel veel sorry gezegd. Er is echt een excuses-cultuur ontstaan door de online sociale controle, een fout blijft niet onopgemerkt. Je dient je te verantwoorden naar het grote publiek."
KIDD productieleider Judith over Sorry: “Ik had vroeger heel veel spijt van dingen. Dat probeer ik nu wat meer los te laten. Je kan niet altijd alles goed doen. Als ik mijn best doe en dingen mislukken, wil het niet gelijk zeggen dat het aan mij ligt. Soms gaat iets mis zonder dat je daar zelf invloed op hebt. Sorry zeggen is daarom echt niet altijd nodig.
Wel maak ik mij schuldig aan sorry zeggen tegen mijn vriendinnen, als ik weer eens te laat ben. Soms wel voor de tiende keer. Inmiddels houden al mijn vriendinnen rekening met het Judith-kwartiertje. Op werk kom ik bijna nooit te laat maar privé bijna altijd.
Publiciteit medewerker Zindzi over de voorstelling SORRY; “De voorstelling zit vol met herkenbare situaties, wat voor een sorry-zegger je ook bent. Daarmee is het ook heel leerzaam én grappig omdat de diversiteit van het gegeven sorry zo wordt uitgelicht. Het is interessant om stil te staan bij waarom we nou eigenlijk sorry zeggen.
Zo vind ik het bijvoorbeeld heel raar als mensen nooit hun excuses aanbieden, omdat ik het zelf juist (te) vaak doe, gek word ik er soms van. Behalve als het gaat om mijn sarcastische grappen, want kom op dat begrijpt toch iedereen?! Als mensen de grap niet doorhebben en het toch persoonlijk opvatten zit ik daar achteraf wel mee. Daarom kondig ik het soms al aan, zodat ik het sorry zeggen voor ben."
Directeur Innovatie en Ondernemerschap Roeland vindt dat fouten maken iets is dat iedereen doet en het je geen slecht mens maakt. "We doen soms dingen waar we niet altijd de consequenties van kunnen overzien. Het is goed om hierop aangesproken te worden, om een fout te erkennen door je te verontschuldigen. Maar er moet ook begrip zijn voor misstappen, zonder het goed te praten.
Op de basisschool heb ik één keer heel gemeen gedaan tegen een klasgenoot. Ik werd op het matje geroepen, geheel terecht, en moest 'gedwongen' sorry zeggen. Destijds besefte ik niet wat voor impact mijn gedrag op de ander had, Het besef kwam pas later. Hierna heb ik nooit meer zoiets gedaan, dat ene moment gaf mij inzicht dat ik de rest van mijn leven meedraag."
Artistiek Coördinator Millie Lijbers over sorry zeggen: "Tijdens het creatieve proces merkte ik dat er best wat vrijkomt als je het over sorry hebt. Het gaat over jezelf zijn en in contact staan met een ander, waarbij kwetsbaarheid en contact een grote rol spelen. Sorry is vaak niet genoeg, het gaat meer om hoe je met een situatie omgaat en wat je ervan leert. Soms zijn dingen niet meer goed te maken of maakt sorry zeggen geen verschil, dit kan soms moeilijk en vervelend zijn. Voor degene die de sorry ontvangt, maar ook voor degene die sorry zegt.
Door sorry te zeggen of juist niet, doe je een poging. Een poging om het goede te doen en jezelf te zijn. Deze pogingen gaan soms mis, dat zou helemaal niet erg moeten zijn. Als we allemaal een poging zouden doen, zou de poging an sich voldoende kunnen zijn."
Tot slot, Artistiek Directeur Judith Faas over de voorstelling SORRY: "De voorstelling SORRY betekent voor mij dat je voor heel veel dingen sorry mag zeggen, maar nooit voor jezelf. Jij bent wie je bent en daar zou niemand zich voor moeten excuseren. Mensen mogen heel weinig fouten maken, er is heel weinig ruimte. Verantwoordelijkheid nemen is goed, zolang het niet je identiteit opslokt.
Mensen zeggen tegenwoordig heel snel sorry omdat ze door anderen weer lief, aardig en leuk gevonden willen worden. Het is de kern van niet buitengesloten willen zijn. Als je afgestoten wordt dan ga je dood. Dit wil je ten koste van alles voorkomen, het is dus eigenlijk een kwestie van overleven dat wij onszelf hebben aangeleerd."
